Πρόκειται για ένα ξεχωριστό δρώμενο της Καθαράς Δευτέρας, που διαδραματίζεται αποκλειστικά στον Τύρναβο και συνδέεται με φαλλικές τελετουργίες συνδεδεμένες με τις γιορτές του Διονύσου.
Η λατρεία, και κυρίως η λιτανεία-περιφορά του φαλλού, ως σύμβολο της γονιμότητας, αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος των διονυσιακών τελετών για την εξασφάλιση της ευκαρπίας και ευγονίας .
Για την προέλευση του εθίμου υπάρχουν δύο εκδοχές:
Η πρώτη αναφέρει ότι οι ρίζες του βρίσκονται σε πανάρχαιες γιορτές των Ελλήνων. Στα κατ’ Αγρούς Διονύσια τελούνταν τα Φαλληφόρια που κύριο χαρακτηριστικό τους ήταν η περιφορά του φαλλού σε πομπή, στην οποία συμμετείχαν άντρες ντυμένοι σε σατύρους που έπιναν, αστειευόταν, βωμολοχούσαν. Ανάλογες γιορτές ήταν και τα Θεσμοφόρια, τα Αφροδίσια, τα Θαργήλια και κυρίως οι αλωαί που ήταν γεωργική εορτή. Η δεύτερη, ότι προέρχεται από Αρβανίτες που εγκαταστάθηκαν από τον σουλτάνο στον Τύρναβο γύρω στο 1770.
Τα πρώτα στοιχεία για την τέλεση του εθίμου εμφανίζονται το 1898.Σε κάθε περίπτωση η σχέση με τα διονυσιακά δρώμενα είναι εμφανής.
Οι Τυρναβίτες γεωργοί κατά κύριο λόγο διατήρησαν αυτό το έθιμο και το διαφύλαξαν παρά τις απαγορεύσεις που δέχτηκε κατά περιόδους. Συνέδεσαν τον φαλλό, το σύμβολο της αναπαραγωγής και αναγέννησης της φύσης με την γονιμότητα, όπως συνέβαινε και στις τελετουργίες του Διονύσου.
Κάθε χρόνο, την Καθαρά Δευτέρα κατέφθαναν στο ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία οι μπουρανίτες σε πομπή, άναβαν φωτιά και ετοίμαζαν το «μπουρανί», μια αλάδωτη χορτόσουπα από τα πρώτα χόρτα της άνοιξης με λίγο ξύδι για να τα νοστιμίζει. Αυτή την πρόσφεραν στους «μυημένους» και πίνοντας κρασί ή ένα γαλακτόχρουν κράμα ούζου ή τσίπουρου με νερό, άρχιζε ο χορός και τα τραγούδια, οι αστεϊσμοί και τα πειράγματα με άσεμνες βασικά εκφράσεις. Αν τα ακούσει κανείς γράφει ο Αχιλλέας Τζάρτζανος μπορεί να λάβει μια ιδέα τι ήταν τα φαλλικά και τα άλλα όμοια άσματα των αρχαίων Ελλήνων.

Ο «Αρχιμπουρανίτης» εκλεγόταν από τους παρευρισκόμενους, στόλιζε το κεφάλι του με μια ταινία που συγκρατούσε έναν πήλινο φαλλό και ξεκινούσε πρώτος το χορό. Οι υπόλοιποι με μουτζουρωμένα από καπνιά πρόσωπα, τραγουδούσαν και χόρευαν. Στη μέση στεκόταν ο «Κάβουκας», μασκαρεμένος φορώντας στη μέση του ζώνη από κουδούνια και φαλλικά ομοιώματα. Πολλοί από τους άντρες που συμμετείχαν κρατούσαν στα χέρια τους φαλλούς, σαν σκήπτρα κατασκευασμένα από ξύλο ή πηλό ή ακόμα και από ψωμί και που αποτελούσαν το κυριότερο τελετουργικό σύμβολο.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας αυτός που μεθούσε περισσότερο, «στεφόταν» από τους άλλους «Βασιλιάς της Αποκριάς». Ο «Βασιλιάς», σύμφωνα πάλι με δυο εκδοχές είτε περιφερόταν στους ώμους των κατοίκων, στην πλατεία και τον «στόλιζαν » με «άσεμνες εκφράσεις και χειρονομίες είτε τον έβαζαν ανάποδα πάνω σε ένα γαϊδούρι και τον περιέφεραν στην πόλη ενώ εκείνος κρατούσε την ουρά του γαϊδουριού.
Στο έθιμο αυτό συμμετείχαν αυστηρά μόνο άντρες, ενώ οι γυναίκες απείχαν ίσως λόγω των φαλλικών συμβόλων.
Σήμερα το έθιμο διατηρείται με πολύ μεράκι, από τον ομώνυμο σύλλογο «Γαϊτανάκι – Μπουρανί». Κάποια στοιχεία άλλαξαν σε σχέση με το παρελθόν καθώς σήμερα συμμετέχουν γυναίκες και ξένοι επισκέπτες. Στην αρχική εκδοχή του ήταν υπόθεση μιας κλειστής φιλικής συντροφιάς, αλλά στην συνέχεια εμπλουτίστηκε και με άλλα στοιχεία. Οι μπουρανίτες το πρωί της Καθαράς Δευτέρας ανεβαίνουν πάλι στο ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, πλέκουν το γαϊτανάκι και προσφέρουν το παραδοσιακό «μπουρανί», φασόλια και κρασί στους επισκέπτες που κυριολεκτικά εκείνη την ημέρα γεμίζουν κάθε γωνιά της πόλης.